طرح جامع توسعه اکوتوریسم استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis)

با توجه به اینکه بهره برداری از قابلیت های بالقوه گردشگری در هر منطقه ای می تواند زمینه ای پویا و فعال برای توسعه آن منطقه فراهم نماید، تحلیل توان ها و قابلیت های مزبور به گونه ای جغرافیایی ضرورتی ویژه خواهد داشت. از این رو در تحقیق حال حاضر، شناسایی نواحی مستعد توسعه اکوتوریسم استان چهارمحال و بختیاری انجام گرفت. جهت ارزیابی توان اکوتوریسم مطابق با مدل مخدوم از 8 معیار شیب، ارتفاع، زمین شناسی، خاک (عمق، بافت و حاصلخیزی)، پوشش گیاهی (فرم رویشی، تراکم و گرایش مرتع)، مناطق حفاظت شده (مناطق حفاظت شده، پارک ملی، اثر طبیعی ملی و پناهگاه حیات وحش)، ، اقلیم (دما و رطوبت) و منابع آبی به عنوان عوامل اکولوژیکی و کاربری اراضی به عنوان عامل اقتصادی و اجتماعی برای ارزیابی توان اکوتوریسمی استان استفاده گردید. تجزیه و تحلیل، جمع بندی و ارزیابی داده ها با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) انجام شد و نقشه نهایی اکوتوریسم متمرکز و گسترده استان تهیه شد. نتایج نشان داد که 12341 هکتار از مساحت استان مستعد توسعه اکوتوریسم متمرکز و 80798 هکتار مناسب اکوتوریسم گسترده است. بررسی زیرساخت های مناسب توسعه توریسم در شهرستان های استان نشان داد که مرکز استان (شهرکرد) و شهرستان بروجن برای ارائه خدمات و پشتیبانی توریسم، توانمندی بیشتری دارند. در این مطالعه جهت ارزشگذاری تفرجی تفرجگاه های استان از روش هزینه سفر استفاده شد. نتایج نشان داد که متغیرهایی مانند سن، سطح سواد و مقدار درآمد ماهانه بازدیدکنندگان دارای تأثیر چشمگیری بر استفاده از تفرجگاه ها داشتند. بررسی سطح درآمد ماهانه بازدیدکنندگان نشان داد که میان این متغیر و تعداد روزهای بازدید از تفرجگاه و نیز تمایل به پرداخت ورودیه، همبستگی بالایی وجود داشت. این نتایج بدست آمده چندان دور از انتظار نبود؛ چنانکه نتایج مشابهی برای پارک های ایالات متحده بدست آمده است. نتایج همچنین نشان داد که سطح تحصیلات نیز نقش مهمی در جذب گردشگران به تفرجگاه های استان داشت؛ چنانکه بیشترین تعداد بازدیدکنندگان دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. سطح سواد رابطه مستقیم با میزان درآمد دارد؛ چنانکه با افزایش سطح تحصیلات، فرصت های فراغتی افراد نیز افزایش می یابد. بررسی مطالعات انجام شده در برخی از تفرجگاه های کشور نشان می دهد که این مناطق برای نوجوانان تا میانسالان از جاذبه بیشتری برخوردارند اما نتایج ما نشان داد که بیشترین تعداد بازدیدکنندگان (27 درصد) در محدوده سنی 34-30 سال قرار داشتند. ارزش تفرجی بالای تفرجگاه های استان که در بهار و تابستان 1387 محاسبه شد، برابر با مقدار622082200 تومان بدست آمد. نتایج نشان دهنده لزوم توجه بیشتر و تدوین طرح جامع توسعه گردشگری استان چهارمحال و بختیاری است.